't Kofschip of 't Fokschaap

Niet iedereen weet wat dat is

12 08 09 - 22:53 Gebruikte Tags: , ,

FokschaapIk verwonder me over de hoeveelheid spelfouten die ik tegenkom overal om mij heen. Niet dat ik zelf nooit een foutje maak hoor, tegendeel! Maar ik schrijf 'dat heb je verdient' met een d en 'hij verbaasd zich' met een t.

Het blijkt dat veel mensen de meest basale grammaticaregels niet kennen. Ook het ezelsbruggetje van 't Kofschip (of in de modernere variant 't Fokschaap) is lang niet bij iedereen op de lagere school aan de orde geweest. Daarom hieronder nog maar eens even de uitleg die Wikipedia geeft.

De toepassing van het ezelsbruggetje kan het beste worden uitgelegd aan de hand van een aantal voorbeelden: maken, blaffen, krabben en leven:
    * Haal van de infinitief (het hele werkwoord) de uitgang -en af. Je houdt dan alleen de stam over.
          mak-, blaff-, krabb-, lev-
    * Is de laatste letter van de stam een medeklinker uit 't kofschip?
          mak-, blaff- (ja); krabb-, lev- (nee)
    * Zo ja: de verleden tijd wordt gevormd met de uitgang -te.
          maakte, blafte
    * Zo nee: de verleden tijd wordt gevormd met de uitgang -de.
          krabde, leefde
Bij het bepalen of de laatste letter van de stam in 't kofschip voorkomt moet dus altijd gekeken worden naar het hele werkwoord. Zo wordt het voltooid deelwoord van geloven niet geschreven als gelooft maar als geloofd, aangezien na weglating van de uitgang -en van het hele werkwoord de stam gelov- eindigt op een medeklinker die niet in 't kofschip voorkomt. Dit geldt ook voor de werkwoorden die een verharde s hebben zoals: verhuizen.
Nog meer voorbeelden:
    * de gemaakte opgaven - de opgave is gemaakt
    * de opengekrabde wond - wond opengekrabd
    * de geleefde werkelijkheid - werkelijkheid geleefd
    * de geblafte bevelen - bevelen geblaft.
    * ik heb in jou geloofd - een d omdat in het hele werkwoord geloven een v staat, en v komt niet voor in 't kofschip.
    * ik ben vorig jaar verhuisd- een d omdat in het hele werkwoord verhuizen een z staat, en z komt ook niet voor in 't kofschip

De toepassing van het ezelsbruggetje kan het beste worden uitgelegd aan de hand van een aantal voorbeelden: maken, blaffen, krabben en leven:

Haal van de infinitief (het hele werkwoord) de uitgang -en af. Je houdt dan alleen de stam over: mak-, blaff-, krabb-, lev-

Is de laatste letter van de stam een medeklinker uit 't kofschip?mak-, blaff- (ja); krabb-, lev- (nee)

Zo ja: de verleden tijd wordt gevormd met de uitgang -te zoals bij maakte, blafte

Zo nee: de verleden tijd wordt gevormd met de uitgang -de zoals bij krabde, leefde

Bij het bepalen of de laatste letter van de stam in 't kofschip voorkomt moet dus altijd gekeken worden naar het hele werkwoord. Zo wordt het voltooid deelwoord van geloven niet geschreven als gelooft maar als geloofd, aangezien na weglating van de uitgang -en van het hele werkwoord de stam gelov- eindigt op een medeklinker die niet in 't kofschip voorkomt. Dit geldt ook voor de werkwoorden die een verharde s hebben zoals: verhuizen.

zes reacties

Annelies (v.h. Anne-Lise)

Nieuwere varianten zijn ‘softketchup’ en, zoals een leerling ooit verzon, ‘uitschuifpik’. Met die laatste onthouden de meeste middelbare scholieren het meestal zeker. En daar gaat het om. Maar ik hoop dat je spamfilter ‘m doorlaat.

Annelies (v.h. Anne-Lise) - 12-08-’09 23:44
Mieke

@Annelies: leuk jou hier ook weer eens te zien. Die nieuwere varianten zijn ook leuk en vast en zeker beter te onthouden dan een vaag begrip als ‘t Kofschip.

Mieke - 13-08-’09 01:04
Me!

Ik hanteer al jaren mijn eigen grijze spelling en ik hou me zelden aan regels vast. taal leeft en is niet aan regels gebonden. Kijk maar naar het verschil in taal in de zeventiende eeuw en nu.

Me! (E-mail ) (URL) - 13-08-’09 15:18
Rick

uitschuifpik superwoord zo onthoud ik het makkelijk!:-D

Rick - 24-01-’10 15:42
Jantje.

Ik weet wel wat het betekent! :)

Wij leren dat altijd van onze meester.

Ik doe altijd ‘t kofschip.

Jantje. - 19-03-’11 19:17
ibo

yessssss ik heb gelijk maar mariam niet

ibo (E-mail ) - 16-05-’11 21:08


(optioneel veld)
(optioneel veld)

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.